Finansowanie transformacji klimatyczno-energetycznej z funduszy i programów Unii Europejskiej z perspektywy samorządu terytorialnego

Autor

  • Joanna Szafran UMCS w Lublinie Autor

Słowa kluczowe:

polityka klimatyczna, polityka energetyczna, odnawialne źródła energii, fundusze UE, samorząd terytorialny

Abstrakt

Cel – Celem artykułu jest wskazanie unijnych funduszy i programów na lata 2021– 2027 wspierających transformację klimatyczno‑energetyczną z punktu widzenia zadań samorządu terytorialnego.

Metoda badań – W badaniach zastosowano kilka metod: studia literaturowe, przegląd prawodawstwa i budżetów UE, programy krajowe, analizę opisową i porównawczą.

Wnioski – Osiągnięcie neutralności klimatycznej gospodarki UE w 2050 r. i celów pośrednich na 2030 r. w warunkach kryzysu polityczno‑energetycznego spowodowało wzrost znaczenia celów klimatyczno‑energetycznych i ich włączenie w „główny nurt” polityki i budżetu UE. W latach 2021–2027 zaplanowano na nie co najmniej 30% wydatków budżetu ogólnego łącznie z Instrumentem na rzecz Odbudowy i Odporności. Redukcji emisji gazów cieplarnianych, poprawie efektywności energetycznej i dekarbonizacji gospodarki podporządkowano fundusze polityki spójności i Fundusz Sprawiedliwej Transformacji,
fundusze wspólnej polityki rolnej, Instrument „Łącząc Europę”, Program LIFE i inne. Kluczowe dla powodzenia transformacji klimatyczno‑energetycznej w samorządach jest zintegrowanie unijnych i krajowych źródeł oraz różnych mechanizmów finansowania.

Oryginalność / wartość / implikacje / rekomendacje – Z uwagi na skalę transformacji klimatyczno‑energetycznej w Polsce i zgłaszane przez samorządy ograniczenia budżetowe artykuł ma wartość aplikacyjną, a także uzupełnia badania nad dekarbonizacją gospodarki.

Bibliografia

Adelle C., Russel D., 2013, Climate Policy Integration: A Case of Déjà Vu?, „Environmental policy and governance”, Vol. 23 Issue 1, pp. 1-12, DOI:10.1002/eet.1601
Decyzja Parlamentu i Rady (UE) 2022/591 z dnia 6 kwietnia 2022 r. w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2030 r., Dz.U. UE L 114 z 12.4.2022
Dupont C., 2016, Climate policy integration into EU energy policy. Progress and prospects. Routledge, London.
European Commission, 2023, Draft General Budget of the European Union for the Financial Year 2024. https://commission.europa.eu/system/files/2023-06/DB2024-WD-01-programme-performance-statement_rev.pdf, [dostęp 24.06.2023]
ECA, 2022, Climate spending in the 2014-2020 EU budget. Not as high as reported, [https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR22_09/SR_Climate-mainstreaming_EN.pdf, [dostęp 30.05.2023]
IPCC, 2018, Global Warming of 1.5 ºC https://www.ipcc.ch/sr15/, [dostęp 5.03.2023]
Kettner C., Kletzan-Slamaning D., 2020, Is there climate policy integration in the European Union Energy efficiency and renewable Energy policies? Yes, no, maybe, „Environmental policy and governance”, Vol. 30 Issue 30, pp. 144-148, DOI: 10.1002/eet.1880
Komisja Europejska, 2022, Plan REPowerEU, COM(2022) 230 final z 18.5.2022 r.
Mickwitz P , Aix F , Beck S , Carss D , Ferrand N , Görg C , Jensen A , Kivimaa P, Kuhlicke C , Kuindersma W , Máñez M , Melanen M , Monni S , Branth Pedersen S , Reinert H , van Bommel S, 2009, Climate policy integration, coherence and governance, PEER Report No 2. Partnership for European Environmental Resaerch, Helsinki.
Oręziak L., 2009, Finanse Unii Europejskiej, Wyd. 2 zm., PWN, Warszawa.
Paris Agreement, 2015, Adoption of the Paris Agreement, Annex, UNFCCC/CP/2-15/l.9/Rev.1 https://unfccc.int, [dostęp 1.03.2023 r.]
Rada Europejska, 2014, Konkluzje z 23-24 października 2014, EUCO 169/14, Bruksela, 24 października 2014 r.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1293/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia programu działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE) i uchylające rozporządzenie (WE) nr 614/2007, Dz.U. L 347 z 20.12.2013
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Dz.U. L 57 z 18.2.2021.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Dz.U. L 231 z 30.6.2021.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie), Dz.U. UE L 243, 9.7.2021.
Szafran J., Polityka spójności Unii Europejskiej w Polsce, Republice Czeskiej, Republice Słowackiej i na Węgrzech. Cele, instrumenty, instytucje, Norbertinum, Lublin 2021
Świstak M., Tkaczyński J.W., 2015, Polityka ochrony środowiska, [w:] Wybrane polityki publiczne Unii Europejskiej. Stan i perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Tendera-Waszczuk H., Kelm H., Cymbranowicz K., 2020, Wybrane polityki Unii Europejskiej, Difin, Warszawa 2020.
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana 2016), Dz.U. C 202, 7.0.2016.
www 1, https://commission.europa.eu/system/files/2023-06/swd_2022_225_climate_mainstreaming_architecture_2021-2027.pdf, [dostęp: 30.05.2023]
www 2, https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/eu-budget/performance-and-reporting/horizontal-priorities/green-budgeting/climate-mainstreaming_en, [dostęp 5.06.2023]
www 3, https://www.feniks.gov.pl/ [ dostęp 20.06.2023]
www 4, https://www.fepw.gov.pl/ [dostęp 20.06.2023]

Pobrania

Opublikowane

2023-11-13

Numer

Dział

Miscellanea