Przedsiębiorcy i przedsiębiorczość a recesja transformacyjna w Polsce po 1989 roku
DOI:
https://doi.org/10.15290/oes.2021.01.103.04Słowa kluczowe:
recesja transformacyjna, przedsiębiorczość, przedsiębiorcy, zmiana własnościowa, analiza mikroekonomicznaAbstrakt
Cel – Celem badań jest zwrócenie uwagi na fakt, że eksplozja przedsiębiorczości obserwowana w Polsce po 1989 roku i trwająca przez następne lata z różnym natężeniem jest fenomenem na skalę światową. Co ważne, indywidualna przedsiębiorczość wyzwoliła skumulowany zasób ludzkiej energii, która była uśpiona w latach Polski Ludowej.
Metoda badań – Do realizacji tak postawionego celu badań zastosowano metodę analizy dostępnych danych statystycznych z lat 1989-1992 oraz materiału źródłowego w postaci wspomnień ówczesnych przedsiębiorców.
Wnioski – Tak postawiony cel badań prowadzi do wniosku, że nawet jeśli jednostki aktywne gospodarczo nie mieściły się w zakresie pojęcia „przedsiębiorcy”, które zaproponował Józef Schumpeter, to nawiązując do jego myśli, należy stwierdzić, że to ta grupa po 1989 roku była podmiotem inicjującym dynamiczne zmiany w polskiej gospodarce, określane mianem „twórczej destrukcji”. Eksplozja zasobu przedsiębiorczości obserwowana w tym okresie odbywała się w czasie recesji transformacyjnej, która miała miejsce w latach 1990-1991. Obserwowano wówczas w klasycznej formie schumpeterowskie zjawisko wykorzystania przez aktywne jednostki recesji jako trampoliny do sukcesu w biznesie.
Oryginalność / wartość / implikacje /rekomendacje – W literaturze przedmiotu toczy się ożywiona i inspirująca dyskusja na temat recesji transformacyjnej oraz jej społecznych skutków. Rzadziej natomiast uczeni zwracają uwagę na powiązanie eksplozji przedsiębiorczości po 1989 roku z recesją transformacyjną. Artykuł podejmuje ten problem badawczy z perspektywy mikroekonomicznej. Odsłania wysiłek przedsiębiorców włożony budowę własnej firmy, wskazuje na ich wkład w łagodzenie społecznych następstw recesji transformacyjnej.
Artykuł wpłynął 20 lipca 2020 r., zaakceptowano 18 października 2020 r.
Bibliografia
Aslund A., 2010, Jak budowano kapitalizm. Transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej, Książka i Wiedza, Warszawa.
Bałtowski M., Miszewski M., 2006, Transformacja gospodarcza w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Drucker P.F., 2004, Natchnienie i fart czyli innowacja i przedsiębiorczość, wydawnictwo Studio Emka, Warszawa.
Felber Ch., 2014, Gospodarka dobra wspólnego. Model ekonomii przyszłości, Wydawnictwo Biały Wiatr, Rzeszów.
Gardawski J., 2001, Powracająca klasa. Sektor prywatny w III Rzeczypospolitej, IFiS PAN, Warszawa.
Gardawski J., 2013, Sylwetki przedsiębiorców, [w:] Rzemieślnicy i biznesmeni. Właściciele małych i średnich przedsiębiorstw prywatnych, Gardawski J. (red.), Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Glinkowski C., 1992, Rezerwy produkcyjne w przemyśle. Studium teoretyczno-poznawcze i metodyczne badań, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań.
Kostrzewski L., Miączyński P., 2012, Łowcy milionów, Agora SA, Warszawa.
Pacanowska R., 2013, „Laboratorium kosmetyczne” na miarę XXI wieku. Firma rodzinna dr Ireny Eris i Henryka Orfinger (1983-2010), [w:] Przedsiębiorstwa podczas przemian systemowych w Polsce przełomu XX i XXI wieku. Sukcesy i porażki na rynku, Czechanowski P., Grala D. (red.), Wszechnica Edukacyjna i Wydawnicza „Verbum”, Poznań.
Piątek D., Szarzec K., 2011, Liberalizacja mikroekonomiczna, [w:] Liberalne przesłanki polskiej transformacji gospodarczej, Jarmołowicz W., Szarzec K. (red.), Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Rosati D.K., 1998, Polska droga do rynku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Rybiński K., 2014, Go global! Wywiady z twórcami polskich firm, które zdobyły rynki międzynarodowe, Onepress, Warszawa.
Sobczak J.B., 2002, Polski small business – próba rekonstrukcji jego kulturowych wzorów, [w:] Buddenbrookowie czy piraci. Polscy przedsiębiorcy okresu głębokich przemian, Skąpska G. (red.), TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków.
Ustawa, 1988a, Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 roku o działalności gospodarczej, Dz.U. 1988, nr 41, poz. 324.
Ustawa, 1988b, Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 roku o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych, Dz.U. 1988, nr 41, poz. 325.
Wilczyński W., 2005, Polski przełom ustrojowy 1989-2005. Ekonomia epoki transformacji, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.
Wyżnikiewicz B., Pinto B., Grabowski M., 1993, Wyzwania kapitalizmu. Nowi polscy przedsiębiorcy, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, B.P.S. Consultants Poland Ltd., Warszawa-Gdańsk.
Zimowski A., 2001, Za burtą, [w:] Prywaciarze 1945-89, Fundacja Bankowa im. Leopolda Kronenberga, Ośrodek Karta, Warszawa.
Artykuł wpłynął 20 lipca 2020 r., zaakceptowano 18 października 2020 r.
Article received on 20 July 2020, accepted on 18 October 2020
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autor zapoznał się i akceptuje warunki zawarte w umowie licencyjnej