Analiza zmian w funkcjonowaniu bankowości centralnej w Polsce po 1924 roku
DOI:
https://doi.org/10.15290/oes.2019.01.95.05Słowa kluczowe:
bank centralny, niezależność banku centralnego, Narodowy Bank Polski, Bank Polski SAAbstrakt
Cel – Celem artykułu jest porównanie banków centralnych funkcjonujących w Polsce po 1924 r. w zakresie ich kompetencji i poziomu niezależności.
Opis – Przeprowadzone porównanie dotyczy funkcjonowania banków centralnych, zarówno w kontekście organizacyjnym, jak i ich niezależności w wymiarze funkcjonalnym, instytucjonalnopersonalnym i finansowym. Uwzględniono głównie działalność Banku Polskiego SA oraz Narodowego Banku Polskiego (NBP). Pomimo przerwy w niezależności banku centralnego w Polsce w latach 1945-1989, po 1989 r. udało się ją odbudować. W przeciwieństwie do Banku Polskiego SA, który działał jako prywatna spółka akcyjna, NBP działa jako instytucja państwowa. Od 1989 r. NBP przejął pełną odpowiedzialność za politykę pieniężną wraz z zakazem finansowania deficytu budżetowego, co zapewniło mu niezależność funkcjonalną i finansową. Obecnie NBP jest najbardziej niezależnym polskim bankiem centralnym od momentu odzyskania niepodległości w 1918 r. Podstawowe metody badawcze wykorzystane w artykule to studia literatury krajowej oraz aktów prawnych regulujących działalność bankowości centralnej w Polsce.
Bibliografia
Jezierski A., Leszczyńska C., 1994, Bank Polski SA 1924-1951, NBP, Warszawa.
Kosieradzka E., 2016, Geneza banku centralnego na ziemiach polskich, „Annales”, vol. LXII, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Leszczyńska C., 2006, Polska bankowość centralna 1828-1989. Bank Polski, Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa, Bank Polski SA, Narodowy Bank Polski, „Bank i Kredyt”, nr 2.
Leszczyńska C., 2010, Zarys historii polskiej bankowości centralnej, NBP, Warszawa.
Łańcuchowska M., 2009, Dzieje Narodowego Banku Polskiego w latach 1945-2004, „Vade Nobiscum”, vol. II, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
Morawski W., 2004, Władysław Grabski – polityk, mąż stanu, reformator, NBP, Warszawa.
Myślak E., 2013, Narodowy Bank Polski w systemie ustrojowym Rzeczpospolitej Polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Pszczółka I., 2010, Euro a integracja europejskich rynków finansowych, CeDeWu, Warszawa.
Pyka I., 2005, Niezależność NBP wobec przystąpienia Polski do strefy euro, „Quarterly e-Finanse”, nr 1, UITM.
Raport o konwergencji, 2018, EBC, Frankfurt n. Menem.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 20 stycznia 1924 r. w przedmiocie ustanowienia statutu dla banku emisyjnego, Dz. U. 1924 Nr 8 poz. 75.
Sobol M., 2008, Polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego w drodze do euro, CeDeWu, Warszawa.
Sprawozdanie z działalności NBP w 2004 roku, 2005, NBP, Warszawa.
Stolarska A., 2005, Niezależność Narodowego Banku Polskiego, „Rocznik Nauk Społecznych”, t. XXXIII, z. 3.
Sura R., Spratek A., 2010, Likwidacja Banku Polskiego S.A. i utworzenie Narodowego Banku Polskiego, „Rocznik Nauk Prawnych”, t. XX, nr 1.
Ustawa z dnia 26 lutego 1982 r. Prawo Bankowe, Dz. U. 1982 Nr 7 poz. 56.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, Dz. U. 1997 Nr 140 poz. 938.
Wróbel P., 2010, Konstytucyjne gwarancje niezależności Narodowego Banku Polskiego, „Studia Iuridica Lublinensia”, nr 14.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autor zapoznał się i akceptuje warunki zawarte w umowie licencyjnej
